Liệu Manchester City đang thực sự gặp vấn đề?

Hai mùa giải gần nhất, chúng ta đã được chứng kiến một Manchester City tiệm cận với sự hoàn hảo chưa từng diễn ra tại Ngoại hạng Anh. 198 điểm, 201 bàn thắng, 50 bàn thua qua 76 trận đấu là thành tích xuất sắc nhất trong lịch sử giải đấu. Đó là đỉnh cao của chính họ. Và không ngạc nhiên nếu bất cứ một sự suy giảm nào về phong độ của đội bóng cũng sẽ được mang ra mổ xẻ kĩ lưỡng. Nhưng, dù sao đi nữa, những suy giảm về phong độ chúng ta đang được thấy ở Manchester City thực sự là một nỗi lo ngại lớn, điều chưa từng tồn tại với chính họ ở những mùa giải trước.

Ở mặt trận tấn công, họ vẫn ổn, thực tế là hơn cả ổn. Chỉ số bàn thắng kì vọng đạt 2.87 xG mỗi trận là con số chưa từng có. Khác với sự cân bằng ở những mùa giải trước, dường như Pep Guardiola đang có những xáo trộn trong hệ thống chiến thuật để tạo đất diễn tối đa cho Kevin De Bruyne. Với việc David Silva đã bước sang tuổi 33, City đang cố gắng thử nghiệm việc đẩy De Bruyne chơi cao hơn thường lệ trong vị trí của một số 10 ở một vài thời điểm và trận đấu nhất định. Trận đấu với Shakhtar Donetsk, vị trí trung bình của các cầu thủ Manchester City có xu hướng như thể họ kiểm soát trái bóng với sơ đồ 4-2-4, khi cầu thủ người Bỉ có vị trí ngang hàng với Gabriel Jesus, cùng Raheem Sterling và Riyad Mahrez ở hai biên, trong khi Ilkay Gundogan chơi ngang hàng với Rodri ở hàng tiền vệ.

Hình ảnh của thời điểm đầu năm 2010 dường như đang lặp lại, với một trong những lần đáng chú ý nhất chúng ta thấy sự điều chỉnh chiến thuật của Guardiola. Khi ấy, HLV đương nhiệm của Barcelona muốn sử dụng Lionel Messi ở vị trí ở trung tâm nhiều hơn, nhưng vấn muốn có một trung phong đích thực trên sân, và quyết định của Guardiola là sử dụng Messi như một số 10. Mọi thứ đang lặp lại với Kevin De Bruyne, một người xứng đáng để được làm điều đó, một người đang thực sự chơi thăng hoa khi được đặt vào vai trò ấy. Kevin De Bruyne đang tạo ra các cơ hội có giá trị 0.7 bàn thắng kì vọng mỗi 90 phút trong mùa giải này, con số thực sự đang thách thức mọi logic. Vì sao con số ấy kinh khủng đến thế? Bởi Manchester City tạo ra chỉ số bàn thắng kì vọng là 2.87 mỗi trận, tức là nếu chơi đủ 90 phút, trung bình Kevin De Bruyne sẽ tạo ra khoảng 25% cơ hội ghi bàn cho đội bóng. Chưa kể chỉ số bàn thắng kì vọng mỗi trận của những đội bóng không phải Manchester City, có lẽ chỉ giao động từ khoảng 0.8 tới 1.5.

>>> Cập nhật mới nhất: Kèo bóng đá hôm nay từ SoikeoTV

Nhưng nên nhớ, trong trận đấu đầu tiên tại Ngoại hạng Anh mùa giải này mà Kevin De Bruyne không thể thi đấu, hàng công của Manchester City đã gần như bị vô hiệu hóa trước Wolves.

Nhưng đó chưa phải thứ khiến Manchester City lo ngại số một, ai cũng nhận ra, khả năng phòng ngự mới đang là thứ khiến họ gặp trục trặc ở thời điểm này. Họ đã phải nhận 9 bàn thua sau 8 trận đấu, một sự tăng tiến lớn so với chỉ 0.6 bàn thua phải nhận ở mùa giải trước. Dù City vẫn đang là đội nhận số pha dứt điểm thấp nhất giải đấu như thường lệ, nhưng họ đã để các đối thủ dứt điểm trung bình 7 lần mỗi trận, so với con số 6.29 ở mùa giải trước.

Đương nhiên số pha dứt điểm phải nhận không nói lên toàn bộ vấn đề, đó là lí do chỉ số bàn thắng kì vọng được ra đời. Vấn đề của City là chất lượng những pha dứt điểm mà họ phải nhận đang thực sự đáng lo ngại. Mùa trước, giá trị bàn thắng kì vọng trung bình mỗi pha dứt điểm họ phải nhận là 0.09, con số ở mức trung bình (average) tại giải đấu. Với City, họ sẽ cố gắng giành lại bóng nhiều nhất và ở những khu vực xa vòng cấm địa nhất có thể, điều khiến cho họ hạn chế tối đa việc đối thủ dứt điểm. Nhưng mặt trái, là nếu họ để đối thủ phá vỡ được cấu trúc pressing của mình và đưa trái bóng phát triển theo chiều sâu, họ sẽ phải nhận những pha dứt điểm có độ nguy hiểm lớn hơn. Vì thế, việc City vừa duy trì được số lượng pha dứt điểm phải nhận thấp nhất giải đấu, trong khi chất lượng những pha dứt điểm ấy lại xếp trung bình giải đấu cho thấy một chất lượng phòng ngự thực sự đẳng cấp. Nhưng mọi thứ đã không diễn biến như thế trong mùa giải này. Mỗi pha dứt điểm City phải nhận từ đầu mùa có giá trị bàn thắng kì vọng trung bình là 0.17, gần gấp đôi so với chính họ ở mùa giải trước, và cũng đồng thời là con số tệ nhất giải đấu.

Ở các thống kê nâng cao khác về mặt phòng ngự, chẳng hạn như khả năng chuyền thành công của đối phương ở phạm vi tấn công và số đường chuyền đối phương thực hiện được trong khu vực cấm địa, City vẫn đang là đội xếp lần lượt thứ nhất và thứ hai. Không dễ để một đội bóng có thể tiếp cận vòng cấm của City và tạo ra một pha dứt điểm. Nhưng một khi họ làm được điều đó, họ có cơ hội ghi bàn rất rõ rệt.

Như luận điểm đã nói về ý đồ pressing tầm cao và khả năng thoát pressing có thể có của đối thủ, khi nhìn vào vị trí trung bình cho các hành động phòng ngự của City, biểu đồ đang có xu hướng tăng thấy rõ, kể từ mùa giải 2018/19. City đang pressing cao hơn và phòng ngự xa khung thành hơn.

Điểm đáng nói là việc họ đã không gặp những vấn đề phòng ngự cho tới thời gian gần đây trong xu hướng dâng cao đã diễn ra suốt cả 12 tháng qua. Có lẽ họ đang phòng ngự quá cao, điều khiến mọi thứ đổ vỡ, hoặc vấn đề không chỉ dừng lại ở đó.

Mọi chuyện liệu có phải do những cá nhân? Người thay thế Fernandinho, Rodri, nên là cái tên được chú ý đầu tiên. Xét về những thống kê phòng ngự cá nhân, Rodri không gặp bất cứ vấn đề nào. Rodri mùa này nhỉnh hơn Fernandinho mùa trước ở khả năng tắc bóng thành công, tương đồng ở khả năng chặn đường chuyền, nhỉnh hơn ở khả năng gây áp lực, ít để mất bóng hơn và cũng đi bóng thành công nhiều hơn bên cạnh việc ghi nhận tỉ lệ chuyền bóng tốt hơn. Ở khía cạnh triển khai bóng, Rodri kém xa ở khả năng phát triển bóng theo chiều sâu (deep progression), không bằng Fernandinho ở chất lượng các cơ hội ăn bàn tạo ra, và có thống kê tương đương với Fernandinho ở chỉ số tham gia vào các tình huống dứt điểm (xGBuildup).

Nhưng một điểm mấu chốt trong cách Fernandinho chơi bóng ở hệ thống của City, là những tình huống phạm lỗi chiến thuật. Hãy cùng phân tích một chút. Về mặt con số, mọi thứ hoàn toàn ổn, Rodri mỗi 90 phút mùa này phạm 2.82 lỗi, so với 2.52 của Fernandinho ở mùa giải trước. Nhưng sự khác biệt đến từ vị trí phạm lỗi của hai cầu thủ. Nhìn vào tất cả những điểm phạm lỗi của Fernandinho ở mùa giải trước tại Ngoại hạng Anh, hầu như toàn bộ đến ở khu vực 1/3 giữa sân – 54/71 lần, một số lượng không nhỏ ở 1/3 sân cuối cùng – 11/71 lần, và rất ít khi tiền vệ người Brazil phạm lỗi ở 1/3 sân nhà – 6/71 lần.

>> Xem thêm bản tin nhận định: Tỷ lệ kèo nhà cái cùng SoikeoTV 

Mọi thứ không diễn ra theo cùng một hướng với Rodri. Cho tới lúc này, cầu thủ người Tây Ban Nha đã có tới 4 lần phạm lỗi ở 1/3 sân nhà, so với 6 xuyên suốt mùa giải trước của Fernandinho. Liệu những pha phạm lỗi ấy có còn đúng tính chất của một tình huống phạm lỗi chiến thuật?

Sự cơ động là thứ có lẽ Rodri còn thiếu trong vai trò của mình tại đội bóng của Guardiola, đó cũng có lẽ là một phần lí do Guardiola đang muốn hệ thống của mình có một sự thay đổi. Như đã nói, khi Kevin De Bruyne đẩy cao hơn, đồng nghĩa với việc Ilkay Gundogan đang chơi như một tiền vệ trung tâm thứ 2 bên cạnh cầu thủ người Tây Ban Nha, nhằm đảm bảo khả năng phòng ngự của đội bóng. Nhưng Gundogan liệu có phải cầu thủ thích hợp cho vai trò ấy. Ai cũng biết, Gundogan không phải một cầu thủ thu hồi bóng, không phải một cầu thủ có khả năng phạm lỗi chiến thuật tốt, không phải là người đưa ra những đường chuyền có độ mạo hiểm cao một cách thường xuyên. Sử dụng Gundogan trong vai trò một cặp tiền vệ trung tâm có lẽ không giúp City chắc chắn hơn, vậy tại sao Guardiola lại thực hiện điều đó?

Và tất nhiên, những trục trặc City đang gặp phải một phần lớn đến từ chấn thương của Aymeric Laporte, mọi thứ trước đó đã không đáng lo ngại như ở thời điểm hiện tại, khi họ không có sự phục vụ của cầu thủ người Pháp.

Sau tất cả mọi thứ đã được nhắc đến, phải nói rằng City đang là một đội bóng xuất sắc. Hiệu số bàn thắng kì vọng của họ đang đạt +1.86, con số đương nhiên là số một tại giải đấu, dù nó đến từ việc họ vẫn xếp thứ nhất ở khả năng tấn công, nhưng xếp tới thứ 9 ở khả năng phòng ngự. Họ cần phải có được, làm được thứ bóng đá tốt nhất của họ để thu hẹp, san bằng và vượt qua khoảng cách 8 điểm với Liverpool. Chỉ có điều, mùa đông đang tới, và mọi thứ sẽ còn nhiều khó khăn hơn như ở thời điểm hiện tại.

Hồng Vũ